Voorjaarsnota
Het vertrekpunt voor de programmabegroting 2018-2021 is de Voorjaarsnota 2017 van april jl. Het budgettaire kader in de Voorjaarsnota 2017 is gebaseerd op de zogenaamde exogene factoren. Het gaat hierbij om de ontwikkelingen in het gemeentefonds, de belastingopbrengsten, dividenden en de rente. Ook wordt jaarlijks als gevolg van de programmarekening de inzet van de algemene reserve betrokken in de voorjaarsnota. Het budgettaire beeld in de voorjaarsnota komt uit op incidenteel € 42,2 mln. in 2017 en € 2,2 mln. in 2018. Structureel was vanaf 2018 € 10,6 mln. beschikbaar oplopend tot € 12,0 mln. in 2021. In de Voorjaarsnota 2017 is gezien de ruimte direct rekening gehouden met enkele bekende knelpunten en afspraken, waarvan het tekort op de bijstandsverlening de grootste is. Bij de bijstandsverlening is tevens de eerste stap gezet om voor een structurele oplossing te zorgen voor een deel van het tekort van BUIG. Het kader kwam daar mee uit op incidenteel € 8,8 mln. positief en structureel nul.

Voorliggende begroting
Na het vaststellen van de Voorjaarsnota 2017 heeft het college de volgende acties doorgevoerd, die effect hebben op het budgettair kader:

1. Actualisatie Voorjaarsnota 2017
2. Na de vaststelling van de Programmarekening 2016 bleek dat de omvang van een aantal reserves is toegenomen. Een deel hiervan is betrokken bij de budgettaire ruimte, zonder dat er een effect is op de beleidsuitvoering. Het gaat hierbij om de programmareserves en de bestemmingsreserves. Zoals elke jaar worden de hoogtes van deze reserves in relatie tot nut en noodzaak van de activiteiten/projecten na de totstandkoming van de jaarrekening herijkt, met inachtneming van de bepalingen in de verordening. Ook is in de verordening bepaald dat het college de hoogte van de programmareserves betrekt bij de begrotingsvoorbereiding. Hierbij houdt het college natuurlijk rekening met (door)lopende verplichtingen die op de programmareserves drukken.
3. Na de vaststelling van de programmarekening 2016 worden alle investeringen geactualiseerd op planning, bestedingsritme en kosten. Door die herijking wordt het toekomstig meerjarig investeringsplan met bijbehorende kapitaallasten aangepast in de begroting, en wordt de gemeentebrede lening aangetrokken voor de financiering van de gereedgekomen investeringen.
4. Het college heeft toegezegd aan de Rekeningencommissie vóór de zomer van 2017 met een integraal voorstel te komen voor een systematiek betreffende vervangingsinvesteringen en onderhoud. Het betreft hier een doorlichting op onderhoudsvoorzieningen van vastgoed en sportaccommodaties. Deze doorlichting levert een incidenteel voordeel op ten gunste het budgettaire kader. Dit kan alleen door tegelijk structurele kapitaallasten uit te trekken om de vervangingsinvesteringen te dekken.
5. Het college heeft naar aanleiding van het doelmatigheidsonderzoek Onderbesteding op betreffende onderdelen opnieuw gekeken naar de ramingen in de begroting en maatregelen getroffen.
6. Tot slot heeft het college een tweetal overige maatregelen getroffen, waaronder het indexeren van de parkeerbelasting en de financiering van de Middenboulevard. Het college heeft besloten middelen vrij te maken om het ontwerp voor de Middenboulevard (van Sea Life tot de Pier). Daardoor kan de Middenboulevard direct aansluitend aan de Noordboulevard volgens het vastgestelde ontwerp worden vernieuwd. Hiervoor wordt een extra impuls gedaan uit REIS en een deel van de structurele middelen uit De Kust Gezond aangewend. De middelen uit De Kust Gezond worden toegevoegd aan het MIP.

Door de bovengenoemde onderwerpen is het budgettair kader voor de programmabegroting 2018-2021 uitgekomen op incidenteel € 69,0mln. en structureel € 4,1 mln. in 2021 en verder. Dit is de ruimte waar binnen de intensiveringen zijn gedekt.

Waar zetten we het voor in?

De gemeente intensiveert in de programmabegroting 2018-2021 op acht thema’s. Onder “waar zetten we het voor in” is te zien op welke thema’s het gemeentelijke geld wordt ingezet. Verderop in dit hoofdstuk worden de verschillende thema’s beschreven. In de programma’s zijn de maatregelen inhoudelijk toegelicht.

In de onderstaande paragraaf treft u een overzicht aan hoe de ruimte per thema is ingezet.

Haags Investeringsfonds
Den Haag is in transitie. De gemeente stelt middelen beschikbaar om nu te starten met de voorbereiding van de plannen op het gebied van Stad in Transitie en de Energietransitie. De gemeente stelt voor om een Haags Investeringsfonds op te richten met een eerste voeding van € 6 mln.

Den Haag maakt werk en banen
In de programmabegroting 2018-2021 maakt de gemeente € 10 mln. vrij met als doel de economische structuur van onze stad te versterken, werkgelegenheid te creëren en mensen aan het werk te krijgen. De gemeente wil onder andere de concurrentiekracht van de Haagse economie versterken, door in te zetten op toerisme, het MKB en the Hague Security Delta. Ook helpen we mensen met een taalachterstand, zodat zij makkelijker een baan kunnen vinden.

Haagse Kracht

In 2017 zijn de stadsdeelorganisaties gestart met het actief uitvoeren van het plan burgerparticipatie, samen met de stad en de gemeentelijke diensten. In 2018 wordt hier vervolg aan gegeven. Hiervoor zijn in 2017 (€ 0,636 mln.) en 2018 (€ 1,3 mln.) middelen beschikbaar gesteld. Dit actieplan richt zich op het betrekken van bewoners bij plannen en ideeën van de gemeente en het adequaat inspelen van de gemeente op plannen en initiatieven van bewoners en sociaal ondernemers.

Bouwen in de stad
Bovenop de ruimtelijk-economische investeringsstrategie (REIS) trekt de gemeente middelen uit om de woningvoorraad te verduurzamen en wordt de reserve Strategisch Vastgoed om een adequaat niveau gebracht. De gemeente trekt hiervoor incidenteel € 3,3 mln. voor uit.

Groei-met-groei
In navolging van de afspraken over de financieringssystematiek ‘groei met groei (gmg)’, waarmee de opbrengsten van de groei van de stad deels ten goede komen aan ruimtelijk economische investeringen, worden in deze paragraaf de financiële ruimte en besteding voor 2018-2021 toegelicht. De gmg bestaat uit vijf basiscomponenten: Gemeentefonds, vrijval kapitaallasten, surplus Reserve Grondbedrijf, surplus Erfpacht en vrijval ruimtelijke reserves. In de Voorjaarsnota 2017 zijn deze componenten uitgewerkt inclusief de daarbij behorende financiële consequenties. Na de voorjaarsnota zijn de basiscomponenten geactualiseerd en hieronder wordt het volledige kader gepresenteerd. Daarna volgen de projectvoorstellen.

De groei-met-groei middelen worden als volgt ingezet:

Het totaal van de incidentele en structurele inzet van de groei met groei middelen en aanwending van dekking uit de Kust Gezond (programma buitenruimte) geeft een investeringsruimte van € 29 mln. voor nieuwe ruimtelijk-economische investeringen. De projecten zijn toegelicht in de programma’s.

Zorgen voor elkaar
In de programmabegroting 2018-2021 zijn extra middelen beschikbaar binnen het sociaal domein. De gemeente stelt incidenteel € 7,2 mln. beschikbaar voor het zorginnovatiefonds, voor de verhuizing van de CJG Haagse Hout en een aanvalsplan voor de structurele personele capaciteit van jeugdhulpverleners en gezinscoaches. Ook stellen we incidenteel € 0,2 mln. en structureel € 0,1 mln. om de dienstverlening aan de burgers slimmer en innovatiever aan te bieden.

Welkom in de buitenruimte
De buitenruimte is het visitekaartje voor de stad. In de programmabegroting 2018-2021 investeert de gemeente incidenteel € 11,4 mln. en structureel € 2,1 mln. in de buitenruimte. De gemeente trekt geld uit voor de instandhouding van de Haagse bomenpopulatie en de kades. Verder zijn extra middelen beschikbaar voor de herinrichting van Noordeinde en de Loosduinse woonwijken. Ook gaan we in 2018 door met de inzet van fietscoaches en blijft stadsregie zich inzetten voor de bereikbaarheid van de stad.
Bovendien heeft het college in combinatie met het programma REIS middelen vrij gemaakt voor de herinrichting van de Middenboulevard (van Sea Life tot de Pier). Daardoor kan de Middenboulevard direct aansluitend aan de Noordboulevard volgens het vastgestelde ontwerp volledig worden vernieuwd.

Ontplooien in Den Haag
Incidenteel trekt de gemeente in de programmabegroting 2018-2021 € 11,3 mln. uit voor statushouders, topsport en diverse veiligheidsmaatregelen.

Haags huishoudboekje op orde
Het Haags huishoudboekje is op orde. Om de basis ook voor een volgende raadsperiode op orde te houden stellen we incidenteel € 7,3 mln. en structureel € 1,5 mln. beschikbaar om knelpunten en noodzakelijke aanpassingen/afschrijvingen te realiseren.

Overige inzet programmareserves
In het budgettair kader is € 19,8 mln. ingezet vanuit de programmareserves. Hiervan is € 15 mln. ingezet voor intensiveringen in de programmabegroting 2018-2021. Het restant, € 4,8 mln., is ingezet voor de afwikkeling van projecten vanuit de Programmarekening 2016. Het gaat hierbij o.a. om de afwikkeling van project Morgenstond, de wijkaanpak, inzet voor het Fonds Ruimte en Economie Den Haag (FRED) en het Energiefonds Den Haag (ED)