Zwembaden en sporthallen

De gemeente exploiteert zeven zwembaden en zestien sporthallen. De gemeentelijke zwembaden worden gebruikt voor wedstrijdzwemmen, waterpolo, recreatief zwemmen, leszwemmen en schoolzwemmen. Van de sporthallen maken scholen, sportverenigingen en wijkorganisaties gebruik voor trainingen en wedstrijden. De gemeente wil dat de sporthallen en zwembaden zo efficiënt mogelijk worden gebruikt. Daarom wordt elk jaar met de sportbonden en sportverenigingen overlegd over het op elkaar afstemmen van vraag en aanbod.

Voor de zwembaden en sporthallen zijn meerjarige onderhoudsplannen. Er is veel aandacht voor energiebesparende maatregelen en de toepassing van duurzame materialen. Hierdoor blijft de kwaliteit van de accommodaties op een goed niveau. Denk aan (sociale) veiligheid, de toegankelijkheid en de bruikbaarheid.

In 2016 is een traject gestart om de organisatie bij de gemeentelijke zwembaden te versterken. Het gaat om onder meer uniformering van werkprocessen, ontwikkeling van leidinggevenden, opleiding van medewerkers, prestatieafspraken, ziekteverzuim, ouderenbeleid en integriteit.

Sportvoorzieningen openstellen voor de wijk

In verschillende sporthallen en zwembaden zijn of worden afspraken gemaakt met bewonersorganisaties en buurt- en wijkverenigingen. Daarbij gaat het om de vraag: hoe kunnen de sportvoorzieningen nog meer worden ingezet voor wijkactiviteiten? Ook zijn er initiatieven van sportverenigingen zelf.

Sportcampus Zuiderpark

De Sportcampus Zuiderpark is halverwege 2017 geopend. Daarmee is het Haagse sportareaal uitgebreid met een dubbele breedtesporthal, een topsporthal, turnhal en een indoor-beachhal. Met deze uitbreiding kan er een nieuwe indeling over alle Haagse sporthallen worden gemaakt waardoor sportverenigingen meer een ‘eigen’ thuishal krijgen. Wat het effect is op de bezetting van de sporthallen, zal in 2018 duidelijk worden. Het sportseizoen 2017-2018 is immers het eerste seizoen waarin de sportcampus in gebruik is.

Ondersteuning sportverenigingen

Sportverenigingen zijn van grote waarde voor de stad vanwege hun sportieve en sociale functie. De gemeente ondersteunt sportverenigingen op allerlei manieren. Verenigingen kunnen subsidie aanvragen om hun accommodatie te verbeteren, gebruik maken van een (tijdelijke) projectmanager, deelnemen aan cursussen en leergangen. Ook voor advies kunnen verenigingen terecht bij de gemeente.
In 2018 wordt voor de vierde keer een vitaliteitsscan uitgevoerd. Dit onderzoek geeft sportverenigingen inzicht in hun sterke en zwakke kanten. Voor de gemeente is het de basis voor het aanbod van ondersteuning voor sportverenigingen.

Ondersteuning sportorganisaties bij aanbieden van leven lang sporten

Naast verenigingsondersteuning stimuleert de gemeente sportorganisaties om een sportaanbod te creëren voor alle doelgroepen, van jong tot oud. De combinatiefuncties/buurtsportcoaches spelen hierbij een centrale rol. Deze sportprofessionals ontwikkelen nieuwe activiteiten voor onder andere kwetsbare volwassenen en senioren. Ook zorgen ze voor de begeleiding en opleiding van het sporttechnische kader binnen de vereniging. Incidenteel bieden ze ook zelf activiteiten aan.

Steun voor sportverenigingen met maatschappelijke wijkfunctie

De gemeente ondersteunt en versterkt sportverenigingen met een duidelijke maatschappelijke functie. Het gaat om 25 Haagse sportverenigingen die de titel ‘Buurthuis van de toekomst’ hebben vanwege hun maatschappelijke wijkfunctie.

Een leven lang sporten

Steeds meer Hagenaars doen aan sport. Met partners in de stad werken we aan een actieve sportieve leefstijl voor elke leeftijdsgroep met een aanpak op maat. Scholen, sportverenigingen, commerciële aanbieders, bedrijfsleven, zorg-, wijk- en bewonersorganisaties spelen hierbij een belangrijke rol. De sportparticipatie in onze stad is de afgelopen jaren toegenomen. Aandacht is vereist voor kwetsbare groepen zoals Hagenaars met een beperking, (jong)volwassenen, senioren en mensen met lage inkomens. Daarnaast blijft het dalen van de sportparticipatie met het stijgen van de leeftijd een belangrijk aandachtspunt.

In een aantal Haagse wijken blijft de sportdeelname achter. Voor deze wijken leveren we maatwerk. We ondersteunen goede ideeën uit de wijk (Haags Sportinitiatief) en proberen een wij(k)sportgevoel te creëren, bijvoorbeeld via de Stadsspelen. Dit jaar volgt weer een groot onderzoek naar de Haagse sportdeelname van Hagenaars van 4 t/m 70 jaar. Op basis van de uitkomsten zullen we ons sportbeleid indien nodig bijsturen.

Sport en onderwijs

In Den Haag is er op iedere school goed regulier en aanvullend sport- en beweegonderwijs. Dat doen we onder andere via de subsidie schoolsportcoördinator (onderdeel van de combinatiefuncties). Deze coördinator zorgt voor een sportaanbod na school dat aansluit op de vraag van leerlingen die nog niet aan sport doen. De schoolsportcoördinatoren werken nauw samen met de professionele jeugdsportcoördinatoren van de 55 sportverenigingen. Daardoor is er een solide verbinding tussen sportvereniging en school.
In 2018 doen 92 basisscholen mee aan de regeling schoolsportcoördinator voor het primair onderwijs. In het voortgezet onderwijs zijn zestien scholen actief. Het aantal deelnemers per week is meer dan 8.000 in het primair onderwijs en 2.500 in het voortgezet onderwijs.

Mensen met een beperking

De ambitie van de gemeente is dat Hagenaars met een beperking net zo sportief zijn als Hagenaars zonder beperking. De afgelopen jaren doen steeds meer mensen met een beperking aan sport. Toch is er nog steeds een verschil met Hagenaars zonder beperking. Daarom zetten we in 2018 in op:

• Een sterk netwerk van organisaties voor sport, onderwijs, gehandicapten en zorg.
• Toegankelijke accommodaties.
• Uitbouw van een centraal sport/beweegloket om vraag en aanbod te matchen.
• Zichtbaarheid van sport voor Hagenaars met een beperking, door de koppeling met topsportevenementen (side-events, evenementen in aanloop naar Special Olympics Nationale Spelen 2020).

Wijksportaanpak

In tien Haagse wijken ontwikkelde de gemeente in 2016 samen met partners in de wijk een wijksportaanpak. De focus ligt allereerst op de wijken waar Hagenaars minder aan sport doen: in de stadsdelen Centrum, Escamp en Laak. Deze wijksportaanpak wordt in 2018 verder uitgevoerd. Doel: de sportdeelname in deze wijken meer dan gemiddeld verhogen. De organisaties in de wijken werken met elkaar samen om groepen die achterblijven te verleiden om in beweging te komen, zoals migranten, vrouwen, senioren, mensen met een lage opleiding en mensen met lagere inkomens.

Versterken van het wij(k) gevoel door Stadsspelen

In 2018 organiseert de gemeente de derde editie van de Stadsspelen Den Haag. De Stadsspelen zijn voor iedere Hagenaar. Hier ontmoeten sporters en niet-sporters elkaar en wordt de niet-sportende Hagenaar gestimuleerd om in beweging te komen.
Naast het stimuleren van de sportdeelname staat het versterken van het wij(k)gevoel centraal. In ieder stadsdeel zijn voorrondes. Deze voorrondes monden uit in een groot afsluitend event (in 2016 vond dit plaats in het Kyocera Stadion en in 2017 in de pas geopende sportcampus) waar de kampioenen van de voorrondes tegen elkaar strijden. Iedereen kan deelnemen aan sportclinics en genieten van culturele nevenactiviteiten.

Haags sportinitiatief

In 2018 vindt de vijfde ronde van het Haags Sportinitiatief plaats, een competitie/prijsvraag waarbij Hagenaars en Haagse organisaties hun idee kunnen indienen om Hagenaars die niet of onvoldoende bewegen te ondersteunen bij een sportieve leefstijl. Hagenaars stemmen op de initiatieven. De gemeente steunt de ideeën die de meeste stemmen krijgen van het publiek en steunt via wildcards de beste initiatieven.
Topsport
NOC*NSF heeft de accreditatie van het CTO Metropool, dat zich zal vestigen op de Sportcampus Zuiderpark, onder voorwaarden gehonoreerd. 2018 wordt het eerste volledige jaar dat de Stichting CTO Metropool actief is. Dit is mede te danken aan de succesvolle ondersteuning van de Nationale Topsport Centra Beachvolleybal en Zeilen in Den Haag, de samenwerking tussen de gemeenten Den Haag, Rotterdam en Dordrecht op het gebied van talentontwikkeling en hun gezamenlijke plannen voor de toekomst. In samenwerking met het CTO Metropool zal de gemeente in 2018 de bestaande twee Nationale Topsport Centra en zestien regionale trainingscentra ondersteunen. Wellicht dat hier in de loop van 2018 nog een derde topsportcentrum (skateboarden) bij komt. Dit gebeurt in nauwe samenwerking met onderwijsinstellingen, sportbonden, het bedrijfsleven en steden in de regio. We willen een infrastructuur opzetten waar topsporters en talenten ondersteuning krijgen op het gebied van sporten, wonen, werken en onderwijs. Daarnaast gaat Den Haag in 2018 door met de ondersteuning van topsportverenigingen, met de acquisitie en organisatie van topsportevenementen, de realisatie van (top)sportvoorzieningen en verbinding met partners in de stad.

Topsportevenementen

Den Haag was afgelopen jaren het toneel van veel toonaangevende internationale (top)sportevenementen: het WK Hockey (2014), het WK Beachvolleybal (2015), de PitStop van de Volvo Ocean Race (2015), de Olympic Experience (2016), het EJK Waterpolo Dames (2016) en de Davis Cup-interland tegen Tsjechië (2017). Verschillende sportbonden (onder andere Koninklijk Nederlands Watersport Verbond, Taekwondo Bond Nederland, Koninklijke Nederlandse Zwem Bond) hebben interesse in het organiseren van internationale topsportevenementen in de nieuwe Sportcampus Zuiderpark en het Hofbad in 2018 en daarna. De gemeente Den Haag is met deze bonden in gesprek.

Voor de World Tour Beachvolleybal is de gemeente met de Nevobo en de FIVB overeengekomen het evenement voor drie jaar te organiseren in en rondom de Sportcampus Zuiderpark. Daarnaast is Den Haag in 2018 de finale stad van Volley2018. Volley2018 is een combinatie van het EK Beachvolleybal, EK Volleybal Heren onder de 20 en het WK Zitvolleybal. Door de International Judo Federation is de Grand Prix Judo voor vier jaar toegekend aan de Judobond. Den Haag is met de Sportcampus Zuiderpark gastheer van dit evenement van 2017 tot en met 2020. Daarnaast staan in 2018 jaarlijks terugkerende (top)sportevenementen op het programma, zoals de City-Pier-City Loop en het ATP tennistoernooi The Hague Open.

De gemeente Den Haag heeft een bid uitgebracht voor de organisatie van de Champions Trophy Hockey. Helaas is dit toernooi niet aan Den Haag toegewezen. De hiervoor beschikbare € 1,6 mln. wordt toegevoegd aan het Olympisch Fonds en blijft hierdoor beschikbaar voor de organisatie van topsportevenementen.

Bij alle grote topsportevenementen kijken we hoe er een verbinding gemaakt kan worden met de breedtesport, via side-events.

Den Haag heeft de Special Olympics Nationale Spelen 2020 toegewezen gekregen. Gedurende 2018 vinden verschillende evenementen en activiteiten voor deze doelgroep plaats.

Sociaal-maatschappelijke activiteiten ADO

ADO Den Haag organiseert jaarlijks sociaal-maatschappelijke activiteiten waarbij de spelers, speelsters en technische staf van ADO aanwezig zijn. De stichting ADO in de Maatschappij en de stichting Powervrouwen.nl steunen een groot aantal projecten op het gebied van educatie, participatie en gezondheid, samen met de gemeente, Menzis, Parnassia en Fonds 1818. De gemeente stelt hiervoor structureel € 0,15 mln. per jaar beschikbaar.

Buitensportvoorzieningen

De gemeente wil betere sportvoorzieningen, onder andere door nieuwe sportvoorzieningen aan te leggen en subsidies te verstrekken aan verenigingen voor verbetering van hun accommodaties. Door de aanleg van kunstgrasvelden worden sportvelden beter bespeelbaar en beter gebruikt.

Komende periode gaat de gemeente nog strakker sturen op het doelmatige gebruik van de sportvoorzieningen. We willen dat vraag en aanbod goed op elkaar aansluiten. Verder ontwikkelt Den Haag plannen voor uitbreiding van de capaciteit voor groeisporten. We kijken ook naar oplossingen als het aanpassen en verruimen van de competitiedagen en -speeltijden.

Sportvoorzieningen open voor de wijk

Op dit moment worden gemeentelijke sportparken vooral gebruikt door de georganiseerde sport en de scholen. Rondom de sportparken staan vaak hoge hekken. Den Haag wil de wijkfunctie van de sportvoorzieningen vergroten door deze letterlijk en figuurlijk meer open te stellen voor de wijk. Concreet betekent dit dat de sportparken en sportgebouwen (inclusief club- en kleedgebouwen) kunnen fungeren als ontmoetingsplek in de wijk en meer mogelijkheden bieden voor recreatief (mede)gebruik. In 2018 zal de nadruk liggen op het verder openstellen van buitensportcomplexen.

Sporten in de buitenruimte

Steeds vaker sporten mensen buiten, los van reguliere sportorganisaties. Vanuit de ambitie van 100% sportdeelname in 2030 is het van belang om op deze trend in te spelen. Urban Sports, zoals skaten, surfen en calisthenics, vragen om een herijking van het sportbeleid en een sportieve inrichting van de buitenruimte om inwoners beter te kunnen faciliteren bij hun sport. In 2017 is een eerste aanzet geleverd voor nieuw beleid voor deze sporten. In 2018 gaan we hiermee verder.

Sporttuinen en fitplaatsen

De gemeente ondersteunt zes Haagse sporttuinen, vijftien Richard Krajicek playgrounds en vier Cruyff Courts met beheer, onderhoud en het aanbod van sportactiviteiten. Op twaalf andere playgrounds worden ook streetsportactiviteiten aangeboden. Verspreid over de stad zijn er zeven fitplaatsen en is er een outdoor fitness waar bewoners vrij gebruik van kunnen maken.

Beachstadion

Direct naast het Noordelijk Havenhoofd in Scheveningen staat het beachstadion dat dienst doet als activiteiten- en evenementenlocatie voor beachsporten. Het beachstadion groeit steeds verder door als dé plek voor alle strand- en water gerelateerde sporten. In de planvorming rond Beach City krijgt dit verder vorm.

Topsportvoorzieningen

2018 is het eerste jaar voor twee nieuwe topsportvoorzieningen. Het ‘high performance’ hockey-trainingscomplex is in 2017 gerealiseerd op het complex van HDM en zal in 2018 door de drie verenigingen worden gebruikt. Ten tweede is er de Olympische trainingsfaciliteit van het aanstaande Nationaal Topsport Centrum skateboarden in de RAC-hallen. Hier traint de nationale skateboardselectie in aanloop naar de Olympische Spelen van 2020 in Tokio.

MIP sportvoorzieningen

In de afgelopen jaren is gediscussieerd met de accountant en de Rekeningencommissie over het activeren van de kunstgrasvelden. Eerder in 2017 is besloten om bij de begroting 2018 hierover een standpunt in te nemen, mede door de wijzigingen in de BBV voor investeringsvoorschriften. Met het oog hierop zijn aanpassingen in de begroting 2018 doorgevoerd en in de cijfers verwerkt. De voor de aanleg en vervanging van kunstgrasvelden in de begroting opgenomen bedragen ad € 2,7 mln. worden voortaan geactiveerd en daarmee omgezet naar kapitaallasten. Ook de in de begroting gereserveerde middelen voor de versnellingsimpuls aanleg kunstgrasvelden 2017 en 2018 (twee keer € 2 mln. ) zullen worden omgezet naar kapitaallasten. Hiermee kan het gehele vervangingsprogramma voor de komende 10 jaar worden uitgevoerd en voldoet de gemeente aan de aanbevelingen van de commissie BBV.
Onderhoudsvoorzieningen sport
Vanaf 2017 worden voorts de onderhoudsvoorzieningen voor sport opgeheven. Het onderhoud wordt daarmee in de reguliere jaarlijkse exploitatie geregeld. Tegenover het opheffen van de onderhoudsvoorziening staat de vorming van een reserve van € 5,5 mln. om ongewenste jaarrekeningresultaten op onderhoud op te kunnen vangen en rekening te houden met enkele incidenteel voorziene onderhoudspieken in de komende vier jaar. De voorgestelde wijziging zorgt ervoor dat alle noodzakelijke onderhoudswerkzaamheden de komende vier jaar kunnen worden uitgevoerd.

We begroten in 2018 bijna € 52 mln. aan lasten. Dat is zo’n € 2 mln. meer dan in 2017. Het varieert vooral door incidentele uitgaven die gedekt zijn door onttrekkingen aan de reserve. De lasten bestaan voor het grootste deel uit apparaatslasten, onderhoudskosten en subsidies. Denk bij de apparaatslasten bijvoorbeeld aan personeelskosten van zwemonderwijzers, sporthalbeheerders en onderhoudsmedewerkers. Het onderhoud heeft betrekking op binnen- en buitensportvoorzieningen. Baten zijn vooral: het verhuren van zwemwater, sporthallen en sportvelden aan verenigingen en particulieren. Daarnaast verkopen de zwembaden toegangskaartjes en leskaarten.

Het programma sport kent, naast het beheer van het vastgoed, drie grote producten:

• Sport- en spelaccommodaties (binnensport).
• Sportverenigingen.
• Groene sportvelden en terreinen (buitensport).

Het programma is grotendeels gedekt uit algemene middelen. De baten van het programma komen voornamelijk (16%) uit de zwembaden en sporthallen. Per product of cluster van producten geven we hieronder een nadere toelichting.

Verloop financiële overzichten

Toelichting investeringen
In het geactualiseerde meerjarig investeringsplan is in 2018 € 6,4 mln. van toepassing op het programma Sport. Ruim € 5,6 mln hiervan is opgenomen ten behoeve de kunstgrasvelden, zie passage hierboven. Het overige deel heeft betrekking op de Sportcampus Zuiderpark en het vastgoed.