Initiatieven van jeugd en ouders

Jeugdigen en ouders denken en praten mee over hoe de stad nog aantrekkelijker voor hen wordt. Den Haag ontwikkelde daarvoor het JongerenStadslab waarbij jongeren via serious gaming meedenken over stedelijke beleidsontwikkeling en de uitvoering daarvan. In 2018 organiseert Den Haag wederom zeven stadslabs over verschillende onderwerpen. De adviezen die jongeren geven landen in het beleid (van meerdere afdelingen) zoals de 18-/18+ brief. Andere adviezen worden samen met de jongeren uitgewerkt tot pilots, zoals vloggers, Fok de Media of The Hague Youth Factory. Verder adviseren de Haagse jongerenambassadeurs in 2018 de gemeente over stedelijke vraagstukken en in de stadsdelen
In elk stadsdeel ondersteunt het welzijnswerk de jeugd en jongerenraden. Door inzet van de Crownies in wijken bevordert de gemeente zeggenschap en eigenaarschap van kinderen over hun wijk en stad. In de The Hague Youth Factory worden jongeren ondersteund bij de ontwikkeling van maatschappelijke initiatieven.

Jongeren en ouders kunnen hun mening geven over de jeugdhulp en de dienstverlening van het Centrum voor Jeugd en Gezin. Daarnaast adviseert het platform Jong doet Mee de gemeente gevraagd en ongevraagd en praten ze met jeugdhulpinstellingen over cliëntenparticipatie en hun dienstverlening. Het Centrum voor Jeugd en Gezin meet ook de tevredenheid van klanten over de dienstverlening.

Gezond opgroei- en opvoedklimaat
Onze ambitie is dat jeugdigen en ouders gemakkelijk de weg weten te vinden naar alle basisvoorzieningen voor jeugdigen en ouders in de stad, zoals het Centrum voor Jeugd en Gezin, de brede buurtschoolactiviteiten, het jeugdwerk, de sportverenigingen en de culturele instellingen. Op deze manier helpt de gemeente hen om op te groeien tot zelfredzame burgers. Door te werken op de plekken waar jeugdigen en ouders komen zoals het buurthuis en op school, te investeren in communicatie, wijknetwerken en vrijwillige intermediairs verhogen we het bereik van deze voorzieningen.

Jongeren kunnen bij het Jongeren Informatie Punt JIP terecht met allerlei vragen over school, werk, huisvesting en relaties. Ook kunnen zij de jongerenapp hiervoor gebruiken. Het jeugdwerk is in de wijk aanwezig om jongeren in hun vrije tijd uit te dagen hun talenten te ontwikkelen en actief en zichtbaar mee te doen.

Doorontwikkeling Centrum voor Jeugd en Gezin

Sinds 1 januari 2017 is het Centrum voor Jeugd en Gezin gereorganiseerd. Hierdoor kunnen we de jeugdgezondheidszorg, preventie en jeugdhulp nog beter met elkaar verbinden. Het Centrum voor Jeugd en Gezin het centrum waar elk gezin terecht kan met alle vragen over gezond opgroeien en opvoeden.

In Den Haag zijn er tien Centra voor Jeugd en Gezin. In elk stadsdeel biedt minimaal één CJG drie basisfuncties: jeugdgezondheidszorg (JGZ), informatie & advies en gezinscoaching. De medewerkers werken ook op locaties als scholen, de prematurenpoli en het politiebureau. Het CJG werkt samen met vrijwilligersorganisaties, welzijn, huisartsen, onderwijs en zorg en het integrale vroeghulpteam. Naar aanleiding van de motie ‘Vergroten bereik Jeugdhulp’ zetten we in 2018 extra in op de vragen van Turkse, Marokkaanse en Antilliaanse gezinnen en gezinnen uit Midden- en Oost-Europa. Dat doen we onder meer door intensiever samen te werken met de netwerken in de wijk. Verder werken we in de stadsdelen samen met ouders en jongeren aan een gezamenlijke verbetercyclus en stimuleren we het werken met vrijwilligers bij het bieden van ondersteuning en hulp aan jongeren en gezinnen.

Sinds 1 januari 2017 maakt de jeugdgezondheidszorg (JGZ) integraal deel uit van het Centrum voor Jeugd en Gezin. Taak van de JGZ-professionals is om de groei en ontwikkeling van alle jeugdigen te bewaken, te beschermen en te bevorderen. Ze dragen onder andere bij aan de Haagse aanpak Gezond Gewicht en de Haagse aanpak Perinatale Gezondheid. Ze ondersteunen de gezonde school-aanpak en vervullen een rol in het terugdringen van schoolverzuim. In het licht van de transformatie richt de jeugdgezondheidszorg zich op flexibilisering, waarbij samen met ouders en jongeren wordt vastgesteld wat nodig is. Innovaties als het Twitterspreekuur en het jongerenconsult worden verder ontwikkeld.

Tijdig signaleren van problemen
Onze ambitie is om zo vroeg mogelijk ontwikkelingsrisico’s bij kinderen te ontdekken. Vervolgens ondersteunen we deze kinderen met de inzet van beroepskrachten, vrijwilligers en het gezin zelf. Dit gebeurt zo veel mogelijk in de directe omgeving van het kind, zoals op school, bij het kinderdag verblijf of thuis. De verloskundige/gynaecoloog, huisarts, kraamzorg en jeugdgezondheidszorg zorgen samen voor een gezonde start voor elke pasgeborene.
De tweede fase van de Haagse aanpak Perinatale Gezondheid 2017 -2018 richt zich op een sterkere verbinding tussen de professionals in de geboortezorg en de jeugdgezondheidszorg.

Voor kinderen die opgroeien in ongunstige opvoedsituaties en kinderen die met beginnende psychische klachten kampen, bieden wij weerbaarheidstrainingen en trainingen sociale vaardigheid in het onderwijs. Om problemen bij kinderen van ouders met psychische of verslavingsproblemen (KOPP en KVO) te voorkomen, zetten we in 2018 in op een sterke KOPP KVO-keten, de implementatie van de kindcheck en een samenhangend preventief aanbod voor deze groep kinderen.

Het is belangrijk om de ondersteuning te verbinden met de normale leefomgeving van een kind. Zo kunnen sociale vaardigheidstrainingen voorkomen dat (zwaardere) jeugdhulp noodzakelijk is. De professionals in de jeugdhulp delen hun kennis met onderwijs en kinderopvang om risico’s vroegtijdig te signaleren. Hierdoor kunnen kinderen in een ‘gewone’ omgeving hulp krijgen zonder direct gebruik te maken van gespecialiseerde voorzieningen.

Jeugdteams
Sinds 2017 is het verbeterd netwerkmodel geïmplementeerd. In 2018 ligt in de jeugdteams de focus op de transformatiedoelstelling: meer ruimte voor de professional. Dit is voor een groot deel de basis om de andere transformatiedoelstellingen te bereiken. In het nieuwe beleidskader jeugd worden hiervoor concrete acties beschreven.

Ook in 2018 zet de gemeente zich in voor een goede verbinding tussen het CJG en het onderwijs. Doel: een nauwe relatie tussen professionals (gezinscoaches, schoolartsen/ jeugdverpleegkundigen en SMW+’ers) zodat er vroegtijdig en integraal geschakeld en overlegd wordt. Dit zorgt voor tijdige, beter afgestemde jeugdhulp. De SMW+’ers van scholen in het primair onderwijs zijn een-op-een gekoppeld aan een gezinscoach van het reguliere jeugdteam. Voor het voortgezet onderwijs bestaan er VO-jeugdteams. De SMW+’er van de school voor voortgezet onderwijs zorgt voor de verbinding naar dit team.

Op alle politiebureaus zijn gezinscoaches afgevaardigd. Doel van deze samenwerking is zorgsignalen in de wijk eerder oppikken. Conform de landelijke afspraken gaat een zorgmelding van de politie altijd naar Veilig Thuis, ook als het Centrum voor Jeugd en Gezin ermee aan de slag gaat. In de melding bij Veilig Thuis wordt aangetekend dat het Centrum voor Jeugd en Gezin erbij betrokken is.

Onze ambitie is dat jeugdigen en gezinnen tijdig de jeugdhulp ontvangen die nodig is. Die jeugdhulp wordt zoveel mogelijk ingezet dicht bij huis, in de wijken en samen met de gezinnen zelf. Hierbij werken we vanuit de gedachte van de transformatiedoelen. Wanneer professionele hulp nodig is, voert de gezinscoach deze zoveel mogelijk zelf uit. Indien nodig, wordt een jeugdhulpaanbieder ingeschakeld voor specialistische ambulante jeugdhulp (tweede lijn) of voor voorzieningen met verblijf (derde lijn). Naast de zorg in natura, kan jeugdhulp ook worden verkregen via een persoonsgebonden budget.

Hoewel het te vroeg is om te spreken van een trend, zien we dat de beleidsinzet van de gemeenten – meer preventie en meer ambulantiseren – haar vruchten afwerpt. We willen deze lijn doortrekken in 2018. Dus minder zwaardere specialistische jeugdhulp (verblijf en behandeling) en meer lichtere vormen zoals dagbehandeling, begeleiding en ambulante jeugdhulp.

Inkoop jeugdhulp
In de regio maken gemeenten afspraken over de wijze waarop de regionaal ingekochte jeugdhulp wordt uitgevoerd en de wijze waarop daarnaar wordt toegeleid in de lokale samenwerkingsverbanden. De afspraken zijn vastgelegd in contracten. Dit geldt zowel voor de uitvoering van hulp als voor de uitvoering van publieke taken zoals jeugdbescherming.

Het is duidelijk dat de inkoop van de jeugdhulp voor 2018 anders dient te verlopen dan in de vorige jaren. Dat komt door de nieuwe Aanbestedingswet die sinds 1 juli 2016 van kracht is.
Uit de gemeenschappelijke regeling Inkoopbureau H10 (GR) volgt dat het Inkoopbureau is belast met het bepalen van de wijze van de regionale inkoop en de inkoopprocedure. Het bestuur van de GR is dus formeel verantwoordelijk.
Uitzondering betreft de aanbesteding van de inzet van personeel van derden ten behoeve van de jeugdteams. Dit is een lokale verantwoordelijkheid waar de raad zeggenschap over heeft.

Op dit moment kopen we jeugdhulp in op de volgende ‘percelen’:
I. Maatwerkdienstverlening/specialistische jeugdhulp.
II. JeugdzorgPlus/gesloten jeugdhulp.
III. Gecertificeerde instellingen.
IV. Jeugdteams.

De percelen I tot en met III vallen onder de gemeenschappelijke regeling Inkoopbureau H-10, perceel IV valt onder de bevoegdheid van de Haagse gemeenteraad. Uit de gemeenschappelijke regeling Inkoopbureau H10 volgt dat het Inkoopbureau de wijze van de regionale inkoop en de inkoopprocedure bepaalt. Uitzondering is de aanbesteding van de inzet van personeel van derden ten behoeve van de jeugdteams. Dit is een lokale verantwoordelijkheid waar de raad zeggenschap over heeft.

Regionale samenwerking
Daarnaast is er een gezamenlijk visietraject dat tot twee producten gaat leiden: een regionaal inkoopkader 2019 en verder, waarmee we toewerken naar een vernieuwend stelsel en een voorstel voor de governance van de samenwerking. Er is voor gekozen om in afwachting van de uitkomsten van het visietraject de gemeenschappelijke regeling Inkoopbureau H-10 met een jaar te verlengen, dus tot en met 2018. In het eerste kwartaal van 2018 wordt een besluit genomen over de verdere toekomst van het Inkoopbureau H-10.

Specialistische jeugdhulp
Als zwaardere hulp nodig is, verwijzen de jeugdteams een kind of gezin naar de specialistische jeugdhulp. Het kan dan gaan om zwaardere vormen van ambulante jeugdhulp, maar soms ook omdat een kind of jongere een verblijfplaats nodig heeft. Denk aan pleegzorg, (open) residentiële hulp en hulp die wordt geleverd door landelijk gecontracteerde aanbieders. In uitzonderingsgevallen kunnen jongeren tijdelijk gesloten worden geplaatst in een JeugdzorgPlus-voorziening. Hiervoor is machtiging van de rechter nodig. Een transformatiedoelstelling is: hulp zo licht als mogelijk en zo zwaar als nodig. Deze beweging is in gang gezet en gaan we verder vormgeven door meer preventieve maatregelen te nemen en multiproblematiek integraal op te pakken. Dit moet ertoe leiden dat er minder specialistische jeugdhulp wordt ingezet.

Innovatie
Op verzoek van de gemeenteraad is in 2016 een innovatiefonds ingericht en gecontinueerd in 2017. Ook in 2018 zal dit fonds worden ingezet voor het stimuleren van vernieuwende initiatieven. Met name aansluiting met het onderwijs en de integrale zorgvraagstukken worden hierin opgepakt. Verder zijn er initiatieven genomen op het gebied van hulp dichtbij huis, jeugdhulp bij de kinderopvang (normaliseren van de jeugdhulp) en aansluitende hulp bij 18+ jongeren met een licht verstandelijke beperking.

Ondersteuning kwetsbare jongeren
De gemeente biedt in 2018 opvang, praktische en intensieve begeleiding aan kwetsbare jongeren met bijvoorbeeld huisvestingsproblemen, een verslaving, een onverantwoord uitgavenpatroon, een verleden met gezinsproblemen, jong moederschap en een zwak sociaal netwerk. Dat gebeurt door een aantal belangrijke zaken zo snel mogelijk te regelen, zoals inkomen, zorgverzekering en schuldhulp. Op die manier wil de gemeente jongeren motiveren om met de achterliggende problemen aan de slag te gaan en meer zelfredzaam te worden.

Het college heeft in 2017 de ‘Agenda kwetsbare jongeren 16-23’ opgesteld (RIS 296202). In deze agenda staat hoe kwetsbare jongeren tussen de 16 en 23 jaar passende hulp krijgen zodat ze zich tot zelfredzame volwassenen ontwikkelen en naar vermogen kunnen bijdragen aan de samenleving.

Wat gaat de gemeente doen om dit mogelijk te maken?

• Jongeren optimaal voorbereiden op zelfstandigheid bij 18 jaar.
• De overgangen tussen verschillende wetten regelen zonder dat de jongere daar last van heeft.
• Professionals de ruimte geven om te kunnen doen wat nodig is.
• De hulpvraag en de persoonlijke situatie van de jongere centraal stellen, waarbij het mogelijk is om verlengde jeugdhulp in te zetten.

Jeugdbeschermingstafel
Met de Jeugdbeschermingstafel geeft de gemeente Den Haag vorm aan het terugdringen van hulp met dwang. In samenspraak met ouders en jeugdige wordt gezocht naar de laatste mogelijkheden in het vrijwillig kader. De Jeugdbeschermingstafel wordt ingezet bij verzoeken tot onderzoek aan de Raad voor de Kinderbescherming. Hierbij gaat het doorgaans om gezinssituaties die onveilig zijn voor het kind, waar gezagskwesties spelen of andere situaties waar hulp in het vrijwillige kader ontoereikend lijken.

Jeugdbescherming en jeugdreclassering
Betere aansluiting tussen het gedwongen kader (jeugdbescherming en jeugdreclassering) en de jeugdhulp is een belangrijk onderwerp waar in 2017 in een regionale visie nadrukkelijk aandacht aan wordt besteed. In 2018 gaan we hiermee verder.

Veilig Thuis
Veilig Thuis Haaglanden is dé organisatie voor advies, ondersteuning en onderzoek bij (vermoedens van) huiselijk geweld en kindermishandeling. Veilig Thuis Haaglanden levert expertise over huiselijk geweld en kindermishandeling voor de lokale sociale wijkzorgteams en de jeugdteams van dhet Centrum voor Jeugd en Gezin. Het is daarmee een belangrijke partner in de ketenaanpak voor huiselijk geweld en kindermishandeling.

De organisatie van Veilig Thuis Haaglanden heeft grote stappen gezet en een voldoende gescoord bij de landelijke inspectie van de Veilig Thuis-organisaties. Ook in het komende jaar zal gewerkt worden aan verbetering van de kwaliteit en zal, als dat nodig is, de personele capaciteit verder worden uitgebreid.

In 2017 is besloten om Veilig Thuis als apart organisatieonderdeel onder te brengen in de Gemeenschappelijke Regeling GGD Haaglanden. Hierbij is de planning om de Veilig Thuis-organisatie per 1 januari 2018 te vestigen binnen de gemeente Den Haag. De vormgeving van de organisatie van Veilig Thuis wordt gedaan in samenwerking met negen regiogemeenten. Deze transformatie zal incidentele kosten met zich meebrengen.

Persoonsgebonden budget jeugdhulp
Onder bepaalde voorwaarden – bijvoorbeeld als een ouder kan motiveren dat het zorg in natura-aanbod van de gemeente niet toereikend is – kunnen burgers in aanmerking komen voor een persoonsgebonden budget. Dit budget is een instrument voor ouders om de regie over het gezinsleven te behouden en maatwerk mogelijk maakt. De gemeente maakt het budget voor de Haagse budgethouders over naar de Sociale Verzekeringsbank. Die bank betaalt vervolgens de zorgverlener.

Het grootste deel van de middelen in het programma jeugd wordt besteed aan het inkopen van jeugdhulp (inclusief innovatie). Dit gebeurt regionaal via het Inkoopbureau H10. De lokale inkoop voor de jeugdteams gebeurt door de gemeente zelf. De informatie over de gerealiseerde regionaal ingekochte jeugdhulp wordt door de gemeente via het regionaal Inkoopbureau H10 ontvangen.

De baten van het programma bestaan voornamelijk uit huurinkomsten van de locaties van het Centrum voor Jeugd en Gezin.

Verloop financiële cijfers