De gemeentelijke primaire processen (opgenomen in de andere programma’s) worden centraal ondersteund. Dit gebeurt door bestuurlijke besluitvorming, financiën, inkoop, verzekeringen, juridische diensten, communicatie, HR, ICT, facilitair, onderzoek, concernhuisvesting, auditing, control en alle leidinggevenden en de daarbij horende ondersteuning. De hiermee gepaard gaande activiteiten worden opgenomen onder het overzicht overhead. Doel is het verbeteren van de dienstverlening aan de inwoners van Den Haag tegen lagere kosten.

Sturen op Overhead

De overheadfunctie is dienstbaar aan de gemeente als geheel. Het is ondenkbaar dat de gemeente zijn taken kan uitvoeren zonder overhead. Tegelijkertijd is het zaak ook de efficiency van de overheadfunctie voortdurend te monitoren en indien nodig aan te passen. Om vorm te geven aan een voortdurende verbetering van de overheadfunctie is de gemeente van plan de overhead en de afzonderlijke componenten daarvan middels benchmarking te toetsen. Hiervoor zijn een aantal beleidsindicatoren opgenomen in de begroting die mede kunnen bijdragen aan een verdere verbetering van de interne sturing door de raad.

Toerekening overhead aan heffingen en tarieven

De wijzigingen van het BBV betekenen een andere manier van het toerekenen en presenteren van overhead in de begroting in relatie tot de heffingen en tarieven. Doordat de overhead op een apart overzicht verantwoord wordt ontstaat er beter inzicht in de directe kosten die de gemeente maakt voor het leveren van haar producten en het halen van haar doelstellingen. Daarbij is er ook geen sprake meer van complexe en meervoudige systematiek van het toerekenen van kosten. Waardoor ook de schijnwerkelijkheid van een exacte uniforme integrale kostprijs tot het verleden behoort. Dit betekent overigens niet dat de overhead buiten beschouwing wordt gelaten bij de berekening van de heffingen en tarieven. Deze wordt namelijk wel extracomptabel berekend, maar het aandeel overhead in de heffingen en tarieven wordt verantwoord op het overzicht overhead.

In de nieuwe verordening is opgenomen dat de overheadkosten worden doorberekend via een opslagpercentage. Dit percentage wordt berekend door het aandeel van de kosten van de overhead uit te drukken in een percentage van de directe kosten van het primair proces. Daarbij is vanwege het feit dat de reorganisatie van de bedrijfsvoering nog niet is voltooid, voor 2017 en 2018 sprake van een afwijkende werkwijze. Voor 2017 wordt nog uitgegaan van de werkwijze zoals die gold in voorgaande jaren en voor 2018 wordt uitgegaan van een opslagpercentage voor elke gemeentelijke dienst afzonderlijk. In 2018 is de reorganisatie van de bedrijfsvoering een feit zodat er dan – vanaf de begroting 2019 – een goede basis beschikbaar is voor een algemeen geldend opslagpercentage voor overhead.

Dit principe is vastgelegd in de Verordening financieel beheer en beleid die ter besluitvorming aan de raad wordt voorgelegd. Na de reorganisatie van de bedrijfsvoering, die in 2017wordt voltooid, werkt de gemeente, conform de uitgangspunten van het BBV, toe naar een algemeen geldend opslagpercentage voor overhead. Uitgangspunt is dat een dergelijke wijziging in berekening niet mag leiden tot een tariefstijging. Deze werkwijze, de uitgangspunten en de effecten daarvan worden te zijner tijd aan de gemeenteraad voorgelegd.

Grondexploitaties en investeringen

Den Haag maakt gebruik van de keuzemogelijkheid in het BBV om overhead toe te rekenen aan grondexploitaties en investeringen. In 2018 rekent de gemeente de specifiek voor deze projecten gemaakte overheadkosten toe. Net als bij de toerekening van overhead aan heffingen en tarieven, streeft de gemeente er naar om na de bundeling van de bedrijfsvoering toe te werken naar een algemeen geldend opslagpercentage voor overhead. Natuurlijk wordt deze werkwijze op het moment van invoeren expliciet aan de gemeenteraad voorgelegd.

Verloop financiële cijfers