Participatie is ook in 2018 verweven in alle werkzaamheden van stadsdelen en wijken. Signalen uit de wijken worden op structurele basis meermalen per jaar opgehaald. Ze worden gebruikt in de planvorming en uitvoering van projecten en activiteiten die de fysieke en sociale leefbaarheid versterken. Participatie wordt door de stadsdelen niet alleen met succes ingezet op sociale projecten. Op alle niveaus van de participatieladder (raadplegen, adviseren, coproduceren, meebeslissen) wordt participatie ingezet bij verschillende projecten op het gebied van wegen en straten, groen, spelen en duurzaamheid.

In 2017 zijn de stadsdeelorganisaties gestart met het actief uitvoeren van het plan burgerparticipatie, samen met de stad en de gemeentelijke diensten. In 2018 wordt hier vervolg aan gegeven. Hiervoor zijn in 2017 (€ 0,6 mln.) en 2018 (€ 1,3 mln.) middelen beschikbaar gesteld.
Met dit actieplan wordt alle participatie-inzet gestroomlijnd, gericht op het betrekken van bewoners bij plannen en ideeën van de gemeente en het adequaat inspelen van de gemeente op plannen en initiatieven van bewoners en sociaal ondernemers.
Via vijf actielijnen wordt de komende jaren ingezet om burgerparticipatie verder te ontwikkelen. Verschillende actielijnen dragen bij aan het versterken van de ‘frontlijn’ in wijken waar dit nodig is. Het platvorm ‘Studio Participatie’ (onderdeel actielijn 1) wordt in 2018 verder doorontwikkeld. Vanuit dit kenniscentrum wordt geleerd, samengewerkt en geëxperimenteerd met vernieuwende vormen van burgerparticipatie. Het is de bedoeling om alle kennis en ervaring die opgedaan wordt middels participatie te bundelen, zodat deze kennis voor iedereen gemakkelijk toegankelijk is. Hier ontmoeten bewoners, ambtenaren, sociaal ondernemers en raadsleden elkaar om van elkaar te leren en elkaar te inspireren met ideeën en ervaringen op het gebied van burgerparticipatie.
De actielijnen 2 tot en met 5 zijn vernieuwende vormen van burgerparticipatie (right-to-challenge, participatiepitches, wijkbudgetten, e.d.), die worden opgenomen in het kenniscentrum. Jaarlijks wordt over de voortgang gerapporteerd waarmee inzicht wordt geboden in de participatietrajecten.

Verbetering buurten
Met het budget voor leefbaarheid en bewonersparticipatie stimuleren we in 2018 bewoners om met mooie ideeën, projecten en/of activiteiten te komen die een verbetering zijn voor hun buurt en leefomgeving. Het gaat om activiteiten waarbij de bewoners zelf een actieve rol hebben. Zoals buurtactiviteiten om de sociale cohesie te verbeteren, kinderactiviteiten die bewoners zelf organiseren, schoonmaakacties, activiteiten van bewonersorganisaties, ontmoetingsactiviteiten om verschillende bewonersgroepen met elkaar in contact te brengen, ontmoetingsactiviteiten voor ouderen, het plaatsen van bloembakken die worden onderhouden door bewoners en nog veel meer. Het stadsdeel helpt hen daarbij.

Wijkprogramma’s
Met de wijkprogramma’s 2016-2019 en de jaarlijkse wijkuitvoeringsplannen, die in samenspraak met bewoners en partners in de wijk worden gemaakt, maken we voor bewoners transparant wat er allemaal in hun wijk gebeurt of gaat gebeuren. Deze wijkprogramma’s zijn in 2017 geactualiseerd. Voor 2018 zal een nieuw wijkuitvoeringsprogramma worden opgesteld per wijk.
Duurzaamheid en leefbaarheid krijgen hierbij een extra impuls. We zorgen dat de inzet daar gebeurt waar die het hardste nodig is en we spelen flexibel en slagvaardig in op wat er vandaag gebeurt en zich aftekent in de wijken, scholen en bedrijven. Bewoners willen graag actiever betrokken zijn bij hun leefomgeving door hier verantwoordelijkheid voor te nemen, door eigen initiatieven te nemen of door mee te denken over voorstellen van de gemeente. Wij willen mensen beter in staat stellen invloed uit te oefenen. Dat doen we zo vroeg mogelijk, zo laagdrempelig mogelijk en zo direct mogelijk.

Doel van de Wijkaanpak Nieuwe Stijl ‘Opwaartse Kracht!’ is het verbeteren van de kwaliteit van leven en de leefbaarheid in de zeven aandachtswijken: Schilderswijk, Transvaal, Laak, Zuidwest, Nieuw Waldeck, Mariahoeve en Regentes-Valkenbos. Bij de keuze voor projecten en initiatieven geldt een aantal criteria (RIS 282571). De initiatieven en projecten moeten aansluiten bij de behoefte en kracht in de wijk. Ze worden integraal en in gezamenlijkheid ontwikkeld en uitgevoerd. Een bestaande sociale infrastructuur is hiervoor een belangrijke randvoorwaarde.

Van belang is ook cofinanciering, in de vorm van additionele financiering of inzet van bestaande menskracht en middelen. We vinden het belangrijk dat de inspanning niet verdampt. De projecten moeten gecombineerd worden en structureel een plaats krijgen in de wijk. Daarnaast moeten zij een bijdrage leveren aan het versterken van de sociale cohesie in de wijk, het creëren van leer- en werkgelegenheid, het vergroten van eigenaarschap voor de eigen wijk en het verbeteren van de toegang tot bestaande voorzieningen, het verbeteren van (sociale en fysieke) veiligheid en het versterken van de positieve beeldvorming over de wijk.

Met het combineren van zowel nieuwe als bestaande initiatieven en projecten zetten we in op meer samenhang van de vijf thema’s van de Wijkaanpak Nieuwe Stijl: werkgelegenheid en onderwijs, buitenruimte en wonen, opvoeding en zorg, veiligheid en samenleven en kwaliteit van leven. Zo hebben de projecten een grotere impact dan een verzameling van losse initiatieven.
Inmiddels worden 33 projecten vanuit het programma ‘Opwaartse Kracht!’ gefinancierd. In 2018 zal een eindrapport worden opgesteld waarin de resultaten en impact van het programma worden beschreven. Dit zal gebruikt worden om het programma binnen de staande organisatie te borgen en verder vorm te geven.

Den Haag wil eigen initiatief van Hagenaars stimuleren om de veiligheid in de stad te verbeteren. Kern van de aanpak is preventie, vroegtijdige signalering en actief op bewoners en ondernemers afstappen om hulp en ondersteuning te bieden. De bewonersinitiatieven op het gebied van veiligheid vervullen hierbij een sleutelrol. In de collegeperiode 2015-2018 zijn aanvullende middelen beschikbaar gesteld, in 2018 is hiervan nog € 100.000 beschikbaar. Dit bedrag zetten we in om de kwaliteit van de bestaande bewonersinitiatieven te vergroten, meer jongeren te bereiken en meer flexibele teams te krijgen voor wijkevenementen. Daarbij gaat het er vooral om wat de veiligheidsinitiatieven zelf willen. Voor de deelnemers is een stedelijk vormings- en scholingsprogramma, met opleidingen op het gebied van AED en EHBO en trainingen op het gebied van fysieke en mentale weerbaarheid. De bewonersinitiatieven maken goed gebruik van dit scholingsprogramma. Het programma wordt in 2018 voortgezet. Voor nieuwe leden van de veiligheidsinitiatieven is een cursus basisvaardigheden buurtpreventieteams ontwikkeld.

De gemeente gaat steeds vernieuwender te werk in haar pogingen om bewoners te bereiken, te betrekken en te faciliteren. Het project BART! is hiervan een treffend voorbeeld. Dit platform beoogt burgers onderling én burgers, overheid en politie op een eigentijdse wijze met elkaar te verbinden en bij te dragen aan een veilige en leefbare omgeving.

De gemeente zet in op duurzaamheid door bewoners te inspireren, te stimuleren, te begeleiden en te koppelen aan het bedrijfsleven, bij voorkeur in Den Haag. We organiseren bijeenkomsten die helpen om van ideeën uitvoerbare projecten te maken. We verbinden groepen om advies en kennis uit te wisselen. Goed lopende initiatieven geven we een plek in het Haagse duurzaamheidsnetwerk. Steeds meer Haagse inwoners en ondernemers willen zich inzetten voor duurzame energie.

De succesvolle regeling ’Duurzaamheid door Haagse wijken’ is ook in 2018 van kracht. De regeling wordt jaarlijks geëvalueerd en waar nodig aangepast. Door steeds aan te passen en te ontwikkelen blijft de regeling aansluiten bij de manier waarop duurzame Hagenaars in en met hun stadsdeel onze stad willen verduurzamen. De initiatiefnemers zijn bij de evaluatie en de aanpassing betrokken.

Vanuit het landelijke energieakkoord heeft de VNG middelen beschikbaar gesteld voor een regionale ondersteuningsstructuur voor duurzame energiebesparing en opwekking bij particuliere woningeigenaren. De middelen zijn in 2017 via het gemeentefonds beschikbaar gesteld aan de gemeente. Den Haag voert dit project uit voor de negen gemeenten van de regio Haaglanden. Zo brengen we vraag en aanbod op het gebied van verduurzaming van particuliere woningen bij elkaar. Er is bestuurlijke overeenstemming om dit project voort te zetten na 2017.

Ook stimuleren wij het bedrijfsleven om te verduurzamen, bijvoorbeeld door energiezuinige verlichting toe te passen. Met de milieubarometer geven we ondernemers inzicht in hun energie- en waterverbruik zodat ze zien waar het meeste te besparen valt. Horecaondernemers krijgen een zogeheten horecascan die laat zien hoe ze snel kunnen besparen op hun energierekening en die algemene tips geeft voor een duurzamere bedrijfsvoering. In duurzaamheidskringen voor theaters, musea, gebedshuizen en hotels proberen we de energierekening en CO2-uitstoot terug te dringen.
In samenwerking met stichting Duurzaam Den Haag en Fonds 1818 organiseren wij netwerkbijeenkomsten, waaronder het duurzaam ontbijt. Bewoners treffen elkaar daar informeel om duurzame initiatieven en projecten te bespreken.

Onderhoud buitenruimte

Den Haag streeft ernaar dat de buitenruimte behalve schoon, heel en veilig ook prettig is om te verblijven. Hagenaars willen mooi groen in de wijk, leuke plekken om te zitten, goed begaanbare stoepen en wegen, veilige en gevarieerde speelplekken voor de kinderen en geen vervuiling door zwerfvuil. Met onze gebiedsgerichte aanpak vanuit de stadsdeelorganisaties zorgen we er ook in 2018 voor dat elke wijk krijgt wat hij wil. Bewoners willen steeds meer regie op hun eigen bestaan en willen meer betrokken worden bij ontwikkelingen, zeker in hun eigen wijk. De stadsdelen verzorgen hierbij het samenspel met de bewoners en voeren de regie op de totstandkoming van de wijkprogramma’s en de uitvoering van de onderhoudsmaatregelen voor de buitenruimte.

Aan de hand van eigen inspecties en meldingen van burgers laten we kleine reparaties uitvoeren aan de bestrating en het asfalt. Na graafwerkzaamheden en het opbreken van de bestrating, bijvoorbeeld door nutsbedrijven voor het vervangen van hun kabels en leidingen, controleren we of de bestrating weer netjes en veilig is hersteld.
In 2018 besteden we opnieuw € 0,8 mln. extra aan het onderhoud van straatmeubilair. Straatmeubilair zorgt ervoor dat Hagenaars elkaar in de openbare ruimte kunnen treffen. We brengen in acht wijken het straatmeubilair en de direct omliggende openbare ruimte op orde.
In de stadsdelen centrum en Haagse Hout is er extra aandacht voor het beheer van het binnenstadsgebied, de omgeving van het centraal station en het Beatrixkwartier op Hofstadniveau. Dat geldt ook voor de maatregelen in het kader van Den Haag regeringsstad, de participatie in beveiligingsmaatregelen van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid, het Koninklijk Huis, de ambassades, Prinsjesdag en de Veteranendag.

Alle stadsdelen werken aan een schone stad, conform het beleidsplan ‘Een schone stad 2015-2020’ (RIS 285286). Een schoon stadsdeel begint met het voorkomen van zwerfvuil.Door het plaatsen van ondergrondse restafvalcontainers (ORAC’s) verdwijnt de huisvuilzak meer en meer uit het straatbeeld en is er minder kans op het ontstaan van zwerfvuil. Ook overlast van dieren, zoals meeuwen en ratten, gaan we op deze manier tegen. Om een juist gebruik van deze containers te bevorderen, heeft elk stadsdeel een plan van aanpak tegen het illegaal dumpen van afval (RIS 292907). Deze aanpak zal in 2018 worden voortgezet. We stimuleren omwonenden van ORAC’s om de locatie te adopteren, volle of kapotte containers te melden en medebuurtbewoners aan te spreken op onjuist gedrag.

Het vuil dat toch op straat zwerft, wordt opgeveegd. Per stadsdeel bepalen we in overleg met alle betrokken partners (beheerders, uitvoerders, handhavers) hoe het meest effectief kan worden geveegd. Waar problemen zijn, maken we intensiever schoon. Dat combineren we met gerichte handhaving, goede communicatie en het bevorderen van participatieactiviteiten. De stadsdelen zorgen ook dat oliesporen op de weg worden opgeruimd.

Participatie en Schoon
Extra aandacht voor schoon is er via de opruimestafette, de opruimchallenge in de zomer en door feestdagen te koppelen aan het thema schoon. Structureel worden projecten uitgevoerd in de stadsdelen over de thema’s: gedumpt afval bij ondergrondse afvalcontainers, gedumpt voedsel, hondenpoep, zwerfafval, en de kerstbomeninzameling. Bewoners, ondernemers en bezoekers worden zoveel mogelijk aangesproken op hun gedrag.

De gemeente ontvangt inkomsten voor het gebruik van gemeentegrond als bouwterrein, het innemen van standplaatsen en andere vormen van verhuur van grond. Deze inkomsten voor het gebruik van de openbare ruimte zijn geraamd op € 0,9 mln.

De stadsdelen zorgen voor het maaien van de oevers langs het Haagse binnenwater.

De stadsdelen Loosduinen en Scheveningen beheren het Haagse strand. Zij zorgen voor het onderhoud van de toegangen tot het strand, zoals trappen en op- en afritten en het aanbrengen van borden bij de toegangen en op het strand. Ook zorgen ze voor het - volgens Delflands Keur - onderhouden van de afrastering langs de voet van de duinen en de op- en afritten.

De stadsdelen Loosduinen en Scheveningen beheren het Haagse strand. Zij houden toezicht bij de opbouw, exploitatie en het afbreken van de strandpaviljoens en de nutsvoorzieningen (elektra, water en riolering). Stadsdelen zijn opdrachtgever voor het schoonmaken van het strand en het plaatsen van de afvalbakken. Verder onderhouden zij de contacten met de strandpaviljoenhouders en adviseren over aangevraagde (evenementen) vergunningen.

Stadsdelen streven naar gezond, veilig en netjes verzorgd openbaar groen voor bewoners en bezoekers van de stad. Dit vergt goed onderhoud en beheer. Om het kwaliteitsniveau in de hele stad te bevorderen, is in 2016 een uniform (meerjaren)onderhoudsbestek voor de periode 2017-2019 gemaakt. In 2017 is dit uitgebreid met bestekken voor maaien en snoeien van hagen.

Voor de kwaliteitsverbetering van het wijk- en buurtgroen is in 2018 een bedrag van € 700.000 beschikbaar. De locaties waarop deze middelen worden ingezet, komen tot stand op basis van wensen van buurtbewoners, de wijkuitvoeringsplannen, de nulmetingen van de technische kwaliteit van de beplanting in de wijken en de wijkvisies. Criteria voor het toewijzen van de middelen zijn: participatie, sociale veiligheid en een afname in beheerkosten. De projecten richten zich met name op versleten en sociaal onveilige groenvoorzieningen, maar ook op mogelijkheden om werk met werk te maken en mogelijkheden voor participatie door buurtbewoners bij de aanleg en het onderhoud van groenstroken in de eigen buurt. Het soort groen en de kwaliteit van het groen is per locatie verschillend en moet aansluiten bij de gebruiks- en beleeffunctie.

Den Haag heeft meer dan 117.000 kinderen tot en met 19 jaar. Voor hen vinden we het van belang dat de stad voldoende ruimte biedt om met plezier buiten te kunnen spelen en zich te ontwikkelen. Het op orde houden van een kwalitatief goed speelvoorzieningenniveau kan de gemeente niet alleen. We betrekken ouders, verzorgers en vrijwilligers actief bij het beheer en onderhoud van speelplekken. Daarnaast controleert de gemeente viermaal per jaar alle speelplekken op veiligheid en functionaliteit.

Bewoners van een wijk en partners in de wijk weten wat er speelt in de wijk. Door gezamenlijk (stadsdeel, bewoners en partners), prioriteiten te bepalen, wordt de betrokkenheid in de wijk vergroot. Deze participatie kan zich ook uitstrekken naar de keuze voor speeltoestellenvoorzieningen. Voor dit laatste wordt ook gebruik gemaakt van moderne e-participatiemiddelen zoals de budgetschuif en het moodboard.

In Den Haag kunnen ouders en kinderen gebruik maken van onder andere speel-o-theken, de Haagse Hopjes, peuterspeelzalen, stadsboerderijen en andere speelvoorzieningen. Ook de sportverenigingen en scoutingorganisaties vervullen een belangrijke rol voor de kinderen in onze stad. Samen met kinderen en omwonenden kijken we hoe we de buitenruimte het beste kunnen ontwikkelen. Op zulke momenten investeren we ook in speellocaties in de stad. In deze collegeperiode besteden we € 0,3 mln. per jaar extra aan speelvoorzieningen. Aan de hand van het beleidskader ‘Spelen in de stad 2015 – 2018’, het tweejaarlijks gebruikersonderzoek naar speelmogelijkheden en signalen van gebruikers bepalen we waar verbetering nodig is.

Het stadsdeel pakt kleine zaken aan in de buitenruimte: herinrichtingen of aanpassingen aan de infrastructuur. Vaak gebeurt dit op verzoek van bewoners. Het stadsdeel toetst de plannen aan de gemeentelijke richtlijnen.

De gemeente is wettelijk verantwoordelijk voor beheer en onderhoud van de verkeersborden en de belijning op het wegdek. Met ingang van 1 juli 2017 is het ‘Reglement verkeersregels en verkeerstekens 1990’ op enkele punten gewijzigd. Er zijn veertien nieuwe verkeersborden bijgekomen. De stadsdelen gaan inventariseren waar deze nieuwe verkeersborden moeten worden geplaatst. Aan de hand van deze inventarisatie zullen de kosten voor het plaatsen worden berekend. Overigens is het niet noodzakelijk dat de nieuwe verkeersborden direct worden geplaatst, omdat deze borden dienen ter verduidelijking van de huidige praktijk.

De aanpak van plak- en kladvandalisme kent vijf sporen: de graffiti-schoonmaakregeling (inclusief aangifte doen bij de politie), samenwerken met grooteigenaren, educatie en voorlichting, het ontwikkelen en beheren van legale graffitilocaties en het bestrijden van wildplak. De schoonmaakregeling is sinds 2013 voor particuliere eigenaren/bewoners gratis. Er zijn ruim 6.000 panden ingeschreven. De laatste jaren wordt steeds meer aandacht besteed aan het mogelijk maken van legale muurschilderingen. Street Art dient twee doelen: illegale graffiti en wildplak voorkomen en de stad aantrekkelijker maken.
De samenwerking met Stedin in het kader van het schoonhouden van hun transformatorhuisjes in ruil voor reclame wordt in 2017 voortgezet met een nieuwe partner.
Daarnaast is er specifiek budget beschikbaar voor bestrijding van graffiti in zeventien tunnels.

De gemeente heeft veel vertrouwen in de Haagse kracht. We zetten daarom stevig in op het ondersteunen van bewonersorganisaties en de kracht van bewoners. Bewonersorganisaties zijn belangrijke gesprekspartners van de gemeente bij het vormgeven en invullen van beleid voor de wijken. In 2018 wordt de positie van bewonersorganisaties opnieuw bekeken. Wanneer nodig zal dit leiden tot bijstelling van het beleidskader bewonersorganisaties.

Daarnaast is het belangrijk andere groepen te spreken. Bewonersorganisaties zijn immers niet de enige spreekbuis van de wijk: er bestaan ook bewonerscommissies, milieugroepen, bewonersgroepen, verenigingen van eigenaren, straatvertegenwoordigers en vele andere groepen. De stadsdelen zetten in 2018 onverminderd in op het stimuleren en ondersteunen van nieuwe activiteiten van deze groepen.

De gemeente wil initiatieven van bewoners mogelijk maken. Jaarlijks geven de stadsdeelorganisaties subsidie aan zo’n 1.100 initiatieven via de regeling ‘Leefbaarheid en bewonersparticipatie’. Ook worden diverse werkzaamheden in de buitenruimte uit dit budget betaald. Hiervoor is ruim € 8 mln. beschikbaar. In 2017 is een aantal aanpassingen gedaan om de gebruiksvriendelijkheid van de regeling te vergroten. De informatie op de website is vernieuwd en de (digitale) toegankelijkheid van de regeling is verbeterd. In 2018 wordt de regeling inhoudelijk geëvalueerd en aangepast om het maatschappelijk effect nog verder te vergroten. Ook checken we de subsidieregeling ‘Maatschappelijke coöperatie’ om deze zo goed mogelijk aan te laten sluiten op de behoefte uit de verschillende wijken.

Gebiedsgericht professioneel welzijnswerk

Binnen het gebiedsgericht professioneel welzijnswerk streven we naar meer samenwerking tussen maatschappelijke organisaties en naar meer multifunctioneel gebruik van beschikbare accommodaties. De stadsdelen subsidiëren in het kader van het gebiedsgerichte werken ook het professionele welzijnswerk van de Haagse welzijnsorganisaties en zelfstandige buurthuizen.
Op basis van de wijkprogramma’s 2016 - 2019 zijn per stadsdeel maatschappelijke vraagstukken vastgesteld die passen binnen de vier gemeentelijke ambities. Deze vier ambities zijn:

1. De Haagse jeugd groeit veilig, gezond en met plezier op en ontwikkelt haar talenten.
2. Iedereen woont en werkt in een prettige omgeving, waarbij bewoners maximaal zeggenschap hebben over hun fysieke en sociale leefomgeving.
3. Mensen zijn vitaal en streven een gezonde leefstijl na.
4. De gezamenlijke toekomst van bewoners telt. Iedereen krijgt gelijke kansen, ongeacht achtergrond, ras, geslacht of geaardheid.

Op basis van de wijkprogramma’s formuleren de welzijnsorganisaties hun inzet en aanpak en maken we met hen de subsidieafspraken. De nadruk ligt steeds meer op de zelfredzaamheid van de burgers. Daarbij hoort ook een groter beroep op de vrijwillige inzet van mensen uit de persoonlijke omgeving. Het opbouwen en versterken van sociale netwerken – samenlevingsopbouw – is ook een taak van de welzijnsorganisaties. Belangrijke elementen van samenlevingsopbouw zijn het organiseren van de inzet van bewoners in sociale netwerken en het ondersteunen van vrijwilligerswerk in straten en buurten.

Elk stadsdeel zorgt ervoor dat jeugd en ouders hun stem kunnen laten horen over de onderwerpen die hen aangaan. Via wijkscans vragen we jeugd en ouders om verbeterpunten voor de fysieke en sociale omgeving in de wijk. Jongeren kunnen bij de stadsdelen subsidie aanvragen voor initiatieven.

Jeugdwerk
De stadsdelen zijn verantwoordelijk voor subsidiëring van het professioneel jeugdwerk in de wijk. Het jeugdwerk werkt op de plekken waar kinderen en jongeren problemen ondervinden bij het opgroeien en minder in staat zijn om op eigen kracht hun talenten te ontwikkelen. De inzet van het jeugdwerk richt zich onder meer op talentontwikkeling, doorlopend leren in samenwerking met het onderwijs, het stimuleren van sportdeelname en andere vormen van vrijetijdsbesteding zoals cultuur en scouting. Waar nodig leiden jongerenwerkers de jongeren naar de hulpverlening. Jongerenwerkers hebben in dit alles een sleutelrol. Ze hebben een vertrouwensrelatie met de jongeren en weten hen te vinden, ook ’s avonds en op straat. Justitie, politie, welzijn en zorg treden samen op bij de aanpak van overlastgevende en hinderlijke groepen jongeren. De aanpak van de overlast van jongeren vindt plaats in nauwe samenhang met het Veiligheidshuis en het Centrum voor Jeugd en Gezin.

Investeringen

Op het programma Stadsdelen en Wijkaanpak is er vanaf 2017 incidenteel € 4,5 mln beschikbaar gesteld voor investeringen in aandachtswijken, waaronder de transformatie van het Cromvlietplein e.o naar een Wijkpark Cromvliet.